Het is een term die de laatste tijd regelmatig in de media terugkomt: beschermende vennootschap. Daarmee wordt gedoeld op de rechtsvorm van de BV die ervoor zou zorgen dat de ondernemer privé uit de wind blijft en voor geen enkel risico aansprakelijk is. Maar hoe beschermend is een BV nu echt? Hoe ver strekt die bescherming? En welke risico's zijn er? In deze blog geven wij op die vragen een antwoord.

Rechtspersoonlijkheid van een BV

BV staat voor een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid. Zo'n vennootschap is een rechtspersoon, wat inhoudt dat de vennootschap net als een natuurlijk persoon rechten en plichten heeft en zelfstandig deelneemt aan het rechtsverkeer. Net als een natuurlijk persoon kan een BV overeenkomsten sluiten, onrechtmatige daden plegen en debiteur of crediteur zijn. Omdat een rechtspersoon die handelingen natuurlijk niet voor zichzelf kan verrichten, gebeurt dat bij monde van haar bestuur. Het bestuur handelt namens de BV, wat inhoudt dat zij namens de BV bindende afspraken kan maken. Voor die bindende afspraken is dan niet het bestuur, maar de BV die zij vertegenwoordigt aansprakelijk.

Beperkte aansprakelijkheid van aandeelhouders van een BV

De ‘beperkte aansprakelijkheid’ houdt in dat aandeelhouders in beginsel niet aansprakelijk zijn voor schulden van de BV. Zij zijn enkel aansprakelijk tot de waarde van hun aandeel of aandelen en lopen in het geval van een faillissement het risico die waarde te verliezen. Voor al het overige kan in beginsel alleen de BV zelf worden aangesproken. Uitzonderingen op dit beginsel zijn (onder meer) wanneer de aandeelhouder onrechtmatig handelt jegens een of meerdere schuldeisers, wanneer een 403-verklaring is afgegeven of wanneer de aandeelhouder een dividenduitkering ontvangt terwijl hij wist of had moeten weten dat de vennootschap na die uitkering haar opeisbare schulden niet zou kunnen voldoen.

Aansprakelijkheid van bestuurders van een BV

Ook voor bestuurders van een BV geldt dat zij onder normale omstandigheden niet aansprakelijk zijn voor schulden van de vennootschap. Het uitgangspunt bij een BV is dat bestuurders niet met hun privévermogen aansprakelijk zijn voor eventuele schulden van de BV. Heeft een schuldeiser een vordering op een BV zonder enig vermogen, dan staat die schuldeiser met lege handen en kan die niet voor betaling bij de bestuurders aankloppen. Dat is vaak de hoofdreden voor ondernemers om te kiezen voor een BV als rechtsvorm van hun onderneming: volgens de Kamer van koophandel is de BV - na de eenmanszaak - de meest voorkomende rechtsvorm in Nederland.

Toch is het niet zo dat bestuurders altijd maar onbestraft kunnen doen wat zij willen – zij kunnen zowel intern (jegens de vennootschap zelf) als extern (jegens derden) aansprakelijk zijn indien zij hun taak als bestuurder onbehoorlijk vervullen. In beide gevallen geldt dat de bestuurder in kwestie een (persoonlijk) ernstig verwijt moet kunnen worden gemaakt, voordat zijn privévermogen kan worden geraakt.

Aansprakelijkheid van bestuurders in een faillissement

Mocht de vennootschap in zwaar weer komen te verkeren met een faillissement tot gevolg, dan wordt een curator aangesteld wiens taak het is de failliete boedel af te wikkelen. Onderdeel van die taak is om bestuurders aansprakelijk te stellen wanneer zij hun taak onbehoorlijk hebben vervuld en aannemelijk is dat het faillissement een gevolg is geweest van die onbehoorlijke taakvervulling. Op het bestuur rust de plicht een correcte administratie bij te houden en om jaarrekeningen binnen twaalf maanden na afloop van het boekjaar te publiceren bij de Kamer van Koophandel. Wanneer een bestuurder in de drie jaar voorafgaand aan een faillissement niet heeft voldaan aan één van deze verplichtingen staat vast dat de bestuurder zijn taak onbehoorlijk heeft vervuld. Deze onbehoorlijke taakvervulling wordt dan vermoed een belangrijke oorzaak van het faillissement te zijn, als gevolg waarvan in beginsel iedere bestuurder hoofdelijk aansprakelijk is voor het tekort in het faillissement. Enkele tips voor bestuurders om privé aansprakelijkheid te voorkomen vind je in deze blog.

Conclusie

Hoewel een BV rechtspersoonlijkheid heeft en daardoor in beginsel zelf rechten en plichten heeft, ontspringen bestuurders en aandeelhouders niet altijd de dans. In bepaalde gevallen zijn zij privé aansprakelijk voor het handelen van de rechtspersoon.