In ons vorige blogbericht hebben we het verschil tussen een stil en openbaar pandrecht uiteengezet. In dit blogbericht informeren wij u over hoe een stil pandrecht wordt gevestigd. Hierbij moet onderscheid worden gemaakt tussen pandrechten op roerende zaken of vorderingen.

Hoe vestig je een stil pandrecht?

Je kunt een stil pandrecht vestigen op roerende goederen zoals inventaris, bedrijfsmiddelen, voorraden, sieraden, auto’s, vorderingen etc. Bij een stil pandrecht blijven de verpande zaken bij de debiteur en mag deze de zaken ook gewoon gebruiken voor bijvoorbeeld de bedrijfsuitoefening. In geval van verpanding van vorderingen moet nog steeds aan de pandgever worden betaald. Als schuldeiser mag je je pas op de verpande goederen verhalen of de verpande vorderingen innen als de debiteur een fatale betalingstermijn heeft gemist. Om een stil pandrecht te vestigen moet voldaan zijn aan drie vereisten:

1. Er moet sprake zijn van een geldige titel;

2. De debiteur moet beschikkingsbevoegd zijn;

3. Er moet een vestigingshandeling worden verricht.

Ad 1. Wat is een geldige titel voor een pandrecht?

Een geldige titel betekent niets meer of minder dan dat de debiteur en schuldeiser afspreken dat de debiteur een pandrecht aan de schuldeiser zal verstrekken. Meestal is dit vastgelegd in de overeenkomst van geldlening of een ander contract tussen de pandgever en de pandnemer. De titel kan echter ook zijn besloten in de akte die nodig is voor de vestigingshandeling (het derde vereiste).

Ad 2. Wanneer is een pandgever beschikkingsbevoegd?

In principe is iedere eigenaar van een bepaalde zaak bevoegd om de zaak te verpanden. Eigendom is het meest omvattende recht over een zaak. Als je een pandrecht verstrekt aan een schuldeiser geef je als het ware een deel van jouw rechten op de zaak aan de schuldeiser. Als een debiteur failliet gaat verliest de debiteur van rechtswege de beschikkingsbevoegdheid over zijn vermogen en kan de debiteur geen pandrechten meer verstrekken. Het beheer en de beschikking over het vermogen gaan over op de curator. De debiteur die failliet is verklaard is beschikkingsonbevoegd.

Ad 3. Wat is een geldige vestigingshandeling voor een pandrecht?

Vestiging van een pandrecht kan op twee manieren plaatsvinden. Ofwel bij een onderhandse akte (een schriftelijke akte getekend door de pandgever en de pandnemer) ofwel bij authentieke akte. Een authentieke akte is een akte die door een notaris wordt gepasseerd. Ook bij de authentieke akte zijn zowel de pandgever als de pandnemer partij. Als het pandrecht is gevestigd bij authentieke akte hoeft u verder niets meer te doen. Een onderhandse akte moet aanvullend worden geregistreerd bij de belastingdienst. Pas nadat de registratie is voltooid is het pandrecht gevestigd. Registratie houdt niet meer in dan dat u de akte toestuurt aan de belastingdienst. Er wordt een sticker op de akte geplakt met daarop de datum waarop en het nummer waaronder de akte is geregistreerd. De akte wordt daarna retour gestuurd. De originele akte met sticker dient u goed te bewaren, de belastingdienst bewaart namelijk geen kopie van de geregistreerde akte. Als de rechtsgeldigheid van het pandrecht ter discussie wordt gesteld kunt u dit alleen pareren met de originele geregistreerde akte. Het is dus verstandig om als schuldeiser zelf de onderhandse akte voor registratie naar de belastingdienst te sturen en zelf de geregistreerde akte te bewaren.

Wat staat er in een pandakte?

In de pandakte (ongeacht of deze door de notaris is opgesteld of door partijen zelf) dient te worden opgenomen (i) waarvoor het pandrecht wordt verstrekt en (ii) waarop het pandrecht wordt gevestigd. Het voorgaande moet zo duidelijk mogelijk worden omschreven.

Geldt het pandrecht alleen voor de aflossing van de lening of ook voor de rente en kosten? Het is mogelijk om een pandrecht te vestigen voor alles wat u op het moment van vestiging of in de toekomst van de debiteur te vorderen heeft. Dit moet alleen wel duidelijk worden opgenomen in de akte.

Om aan te geven waarop het pandrecht wordt gevestigd kunnen generieke beschrijvingen worden gebruikt, zoals inventaris, bedrijfsmiddelen etc., maar dit kan leiden tot discussies. Vallen auto’s onder bedrijfsmiddelen of moet dit apart worden vermeld onder de noemer vervoersmiddelen? Valt een vordering op een derde uit hoofde van een lening onder de noemer handelsdebiteuren? Ook hier geldt dat het dus van belang is om het object van verpanding zo specifiek mogelijk te omschrijven. Zijn er zaken die echt veel waarde hebben die u (separaat) wilt verpanden? Hecht dan simpelweg een foto van de zaken of een lijst van te verpanden vorderingen aan de akte.