Als ondernemer is het belangrijk om contractuele afspraken volledig en tijdig na te komen. Vaak worden er boeteclausules opgenomen in contracten om de nakoming van verplichtingen te waarborgen. Maar wat gebeurt er als de boete buitensporig hoog blijkt te zijn? Gelukkig biedt artikel 6:94 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW) de mogelijkheid tot matiging van een contractuele boete. In dit artikel leggen we de werking van de rechterlijke bevoegdheid tot matiging uit.

Wat houdt matiging van een contractuele boete in?

Artikel 6:94 lid 1 BW geeft de rechter de bevoegdheid om op verzoek van de schuldenaar een bedongen boete te matigen. Hoewel de rechter terughoudend moet zijn bij het toepassen van matiging, kan deze bevoegdheid worden ingeroepen wanneer de toepassing van een boetebeding in de gegeven omstandigheden tot een buitensporig en onaanvaardbaar resultaat leidt.

Maatstaf voor matiging van een boetebeding

Bij het beoordelen van het verzoek tot matiging kijkt de rechter naar verschillende factoren. Naast de verhouding tussen de werkelijke schade en de hoogte van de boete, weegt de rechter ook de aard van de overeenkomst en de inhoud en strekking van het beding mee, alsmede de omstandigheden waaronder het beding is ingeroepen. Daarnaast kan de hoedanigheid van de partijen een rol spelen bij de beoordeling. Het is belangrijk op te merken dat de rechter een zorgvuldige afweging maakt en alle relevante omstandigheden van het geval meeweegt.

Toepassing van matiging en het gematigde bedrag:

Bij het vaststellen van het gematigde bedrag zijn de maatstaf en de relevante factoren bepalend. De strekking van het boetebeding speelt hierbij een rol. Volgens artikel 6:91 BW kan een boetebeding zowel aansporend als schade fixerend zijn. Dit betekent dat een boetebeding niet altijd bedoeld is om nakoming af te dwingen, maar ook gericht kan zijn op het vaststellen van schadevergoeding. Na matiging mag het resterende bedrag niet lager zijn dan de wettelijke schadevergoeding waarop de schuldeiser recht heeft. Dit geldt met name wanneer de boete in de plaats komt van een wettelijke verplichting tot betaling van schadevergoeding. In het geval van een boetebeding met een aansporend effect is het doorgaans niet redelijk om de boete tot nul te matigen of tot het bedrag van de werkelijke schade (mits er daadwerkelijk schade is geleden).

Kun je de matigingsbevoegdheid contractueel uitsluiten?

Het antwoord is simpelweg nee. Hoewel je normaliter van de wetsbepalingen in boek 6 BW kunt afwijken, geldt dat in dit geval de wet expliciet bepaalt dat de bevoegdheid van de schuldenaar om de rechter om matiging van de boete te verzoeken niet contractueel mag worden beperkt.

Belangrijk voor ondernemers:

Voor ondernemers is het essentieel om zich bewust te zijn van de mogelijkheid tot matiging van een contractuele boete. Bij het opstellen en beoordelen van contracten is het belangrijk om de billijkheid en proportionaliteit van boeteclausules in overweging te nemen. Mocht een boetebeding tot een buitensporig resultaat leiden, dan kan de wederpartij zich op matiging beroepen. Het is verstandig om bij geschillen hierover juridisch advies in te winnen om de kansen en risico's in kaart te brengen.

Conclusie:

Matiging van een contractuele boete biedt een belangrijke bescherming voor ondernemers in het contractenrecht. Artikel 6:94 lid 1 BW geeft de rechter de bevoegdheid om een boete te matigen wanneer deze buitensporig en onaanvaardbaar is. Bij het beoordelen van matiging worden verschillende factoren in overweging genomen, waaronder de verhouding tussen schade en boete, de aard van de overeenkomst en de omstandigheden van het geval. Ondernemers dienen bij het opstellen en evalueren van contracten rekening te houden met de mogelijkheid van matiging en kunnen indien nodig juridisch advies inwinnen.

Lees voor meer informatie over het boetebeding ook onze blog over de vereisten en werking van het contractuele boetebeding.