“Het bedrijf is failliet, voor verdere vragen verwijzen we je naar de curator”. Dat is vaak de boodschap zodra een faillissement wordt uitgesproken. Alle schuldeisers, de verhuurder maar ook de werknemers worden doorverwezen. Maar wat doet een curator en voor wie werkt hij?
Een curator in een faillissement wordt benoemd om de belangen te behartigen van de gezamenlijke schuldeisers in een faillissement. De rechtbank benoemt de curator zodra het faillissement is uitgesproken. Meestal is een curator een advocaat met ervaring in het faillissementsrecht. De curator oefent zijn taak uit in het belang van de gezamenlijke schuldeisers. De curator werkt onder toezicht van een Rechter-Commissaris. Dat is een rechter die door de rechtbank is belast met het toezicht op het faillissement.
Taken en verantwoordelijkheden
Het takenpakket van de curator is complex en divers. De kern van zijn werkzaamheden bestaat uit:
1. Het afwikkelen (liquideren) van de onderneming.
De eerste dagen nadat een faillissement wordt uitgesproken verlopen vaak hectisch. De curator moet in korte tijd lopende zaken afwikkelen of juist voortzetten, informatie verzamelen en diverse betrokken partijen op de hoogte stellen van het faillissement. Daarom zal de curator vaak naar het betreffende bedrijf toe gaan, om de situatie ter plekke te beoordelen en met bestuurders van de onderneming te spreken. Hij zal onder meer inventariseren of er mogelijkheden bestaan voor een doorstart, alsook of het verstandig is om de activiteiten van de gefailleerde nog enige tijd voort te zetten. Soms is er personeel dat op de hoogte moet worden gebracht over de impact van het faillissement op hun baan, maar denk ook aan leveranciers, verhuurders en andere zakenrelaties. Ten aanzien van een aantal beslissingen heeft de curator machtiging nodig van de Rechter-Commissaris.
2. Het veilig stellen van de boedel
Op locatie inventariseert de curator alle bezittingen (activa) van de onderneming. Denk daarbij aan voorraden, machines, auto’s en onroerend goed. Daarnaast wordt ook de administratie door de curator veiliggesteld, zodat deze in een later stadium kan worden onderzocht. De sleutels van de locatie worden door de bestuurder ingeleverd en er worden afspraken gemaakt over de toegang tot de bedrijfslocatie. Ook maakt de curator een eerste inschatting van de schulden (passiva) van de onderneming.
3 Beheren en te gelde maken
De curator beheert de boedel. Met de boedel wordt het gehele vermogen en alle bezittingen van een natuurlijk persoon of rechtspersoon bedoeld. De curator verkoopt activa (bezittingen) om zoveel mogelijk gelden voor de gezamenlijke schuldeisers te realiseren. Dat kan via een (online) veiling , onderhandse verkoop of in sommige gevallen een doorstart. Het spreekt voor zich dat deze werkzaamheden per faillissement verschillen omdat elke onderneming anders is. In een bedrijf met heel veel bederfelijke voorraden zal de curator andere keuzes moeten maken dan in situaties met slechts enkel – zeer waardevolle – activa zoals machines.
4. Onderzoek
De curator moet daarnaast onderzoeken wat de oorzaken zijn die tot het faillissement hebben geleid en of er zich onregelmatigheden hebben voorgedaan. Zo kunnen er bijvoorbeeld in de aanloop naar het faillissement (rechts)handelingen hebben plaatsgevonden die benadelend zijn geweest voor de gezamenlijke schuldeisers. Dit onderzoek naar onregelmatigheden wordt ook wel rechtmatigheidsonderzoek genoemd. De curator doet dit onderzoek om vast te stellen of er sprake is van benadeling van crediteuren, faillissementsfraude of bestuurdersaansprakelijkheid. Hierdoor worden de belangen van schuldeisers beschermd. Als de curator aan de hand van het onderzoek onregelmatigheden vaststelt dan kan de curator de bestuurder daarvoor aanspreken.
5. Verdelen van de opbrengst
Met de gerealiseerde opbrengst (we noemen dit ook wel het boedelactief) betaalt de curator achtereenvolgens de boedelschulden, daarna de preferente crediteuren (Belastingdienst, UWV) en voor zover het boedelactief toereikend is de concurrente crediteuren. Deze volgorde is bij wet bepaald en de Rechter-Commissaris houdt toezicht op de naleving van deze wettelijke volgorde door de curator.
Communicatie en transparantie
Met de goede behandeling en afwikkeling van een faillissement is de curator vaak maanden, soms jaren bezig. Een curator moet regelmatig verslag uitbrengen aan de rechter-commissaris en aan de schuldeisers. Deze verslagen worden gepubliceerd op de website van de rechtspraak in het Centraal Insolventierechter en geven inzicht in de voortgang van het faillissement. Zo wordt het proces voor alle partijen zo transparant mogelijk gehouden. Deze verslagen zijn voor iedereen digitaal beschikbaar.
Belang voor ondernemers
Voor ondernemers is het goed om te weten dat de curator de opdracht heeft te handelen in het belang van de gezamenlijke schuldeisers, en dus niet (zoals vaak gedacht wordt) in opdracht van de failliet, de bestuurder of een individuele schuldeiser. De curator staat voor de belangen van de gezamenlijke crediteuren. Wie als bestuurder van een failliete onderneming te maken krijgt met een curator, doet er goed aan zich juridisch te laten adviseren. Vragen van de curator over administratie, transacties uit het verleden of bestuurdersaansprakelijkheid kunnen vergaande gevolgen hebben.
Certus Advocaten
Krijg je als bestuurder te maken met een curator of ben je al aansprakelijk gesteld door de curator? Neem dan gerust contact met ons op. Ons team kent alle wettelijke grondslagen voor bestuurdersaansprakelijkheid en brengt jouw positie volledig in kaart. We procederen – zowel in onze rol van advocaat als die van curator – veelvuldig in bestuurdersaansprakelijkheidskwesties.
Conclusie
De curator is de spil in het faillissementsproces: hij beheert, onderzoekt en verdeelt. Hoewel zijn rol soms als streng wordt ervaren, is zijn taak cruciaal om het faillissement af te wikkelen. Daarmee speelt de curator een centrale maatschappelijke rol. De curator vertegenwoordigt zowel de gezamenlijke schuldeisers als het algemeen belang. Enerzijds zorgt de curator voor een ordelijke afwikkeling van het faillissement, zodat schuldeisers zo eerlijk mogelijk worden voldaan. Anderzijds houdt de curator toezicht op de naleving van wet- en regelgeving, onderzoekt mogelijke oorzaken van het faillissement en treedt op tegen eventuele fraude of onbehoorlijk bestuur. Daarmee draagt de curator bij aan vertrouwen in het economische verkeer en de bescherming van de rechtsorde.
